Ҫак кунсенче «Ирӗклӗх» пӗрлӗх Чӑваш Республикинчи чӗлхесем пирки калакан саккуна пӑснишӗн явап тыттарасси пирки ӗҫ-пуҫ мӗнле пыни ҫинчен социаллӑ политикӑпа наци ыйтӑвӗсен комитечӗн хуравне пӗлтерчӗ. Питӗ шел те, анчах республикӑри тӗп халӑхӑн чӗлхине пулӑшу кӳме пултаракан мӗнле те пулин ӗҫшӗн хирӗҫ тӑракан ҫынсем сахал мар-ха. Ҫав шутра журналистсем хушшинче те. Сӑмахран, «Чебоксары 24» сайтра паян «Ирӗклӗх» пӗрлӗхӗн пуҫарӑвне сивлек хак паракан хыпар пичетленнӗ. Ӑна «Националисты убедили Госсовет Чувашии наказывать за неиспользование чувашского языка» (чӑв. Националистсем Чӑваш Ен Патшалӑх канашнечӑваш чӗлхипе усӑ курманнишӗн явап тыттарма ӳкӗте кӗртнӗ) ят панӑ, «националист» терминпа вара сивлесе усӑ курнӑ.
Питӗ шел те, фашизма ҫӗнтернӗ ҫӗршывра, тӗрлӗ шовинизм формисем халӗ те курӑнкалаҫҫӗ. Право тӗлӗшӗпе чӑваш чӗлхине вырӑс чӗлхипе тан тума ыйтсанах хӑшӗ-пӗрин чунӗ вӑркама пуҫлать.
Чӑваш Енри ҪҪХПИ управленийӗн пуҫлӑхӗ пулнӑ В. Ежеев Чӑваш Республикинчи ҫынсен прависене хӳтӗлекен уполномоченнӑйӑн пуканне йышӑнма пултарассине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Омбудсмен кандидатурине Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнчи сессийӗнче пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн уншӑн 33 депутат сасӑланӑ, улттӑн тытӑнса тӑнӑ, пӗри хирӗҫ пулнӑ.
Аса илтерер, Владимир Ежеев ывӑлӗ Алексей 2016 ҫулхи юпа уйӑхӗнпе Чӑваш Енри наци гвардине ертсе пырать.
Владимир Ежеев кандидатурине Сергей Павлов депутат (унччен вӑл ял хуҫалӑх министрӗ пулнӑччӗ) сӗннӗ иккен. Владимир Ежеев кӑҫалхи утӑ уйӑхӗнче 60 ҫул тултарать. Унӑн кандидатурине Раҫҫейри этем прависене хӳтӗлекен омбудсмен пӑхса тухса ырламалла.
«Ирӗклӗх» халӑх пӗрлешӗвӗ ыйтнине тӳре-шара пурнӑҫлать. Унӑн ертӳҫи Дмитрий Степанов Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче пӗрлешӳ Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн Социаллӑ политика тата наци ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен комитетӗнчен хурав илнӗ. Унта чӗлхе саккунне пӑсакансене явап тыттарасси пирки сӑмах пырать.
Чӑваш парламенчӗн маларах асӑннӑ комитет ертӳҫи Вячеслав Рафинов пӗлтернӗ тӑрӑх, ун пек саккуна хатӗрлесе Чӑваш Енӗн ӗҫ тӑвакан органӗсене пӑхса тухма ярса панӑ. Хӑш-пӗр асӑрхаттару тата сӗнӳ пулнине кура комитетӑн ӗҫ ушкӑнӗн ларӑвӗнче тишкермелле.
Сӑмах май, «Ирӗклӗх» пӗрлешӳ чӗлхе саккунӗпе ҫыхӑннӑ ыйтусемпе унччен те тӗрлӗ ҫӗре пӗрре кӑна мар тухнӑ. Юлашки икӗ ҫулта республика прокуратурине, Юстици министерствине, ЧР Элтеперӗн Администрацине, Патшалӑх Канашне шӑрҫаланӑ.
Николай Федоров Чӑваш Ен президенчӗ пулнӑ чухне аппаратра ӗҫленӗ Владимир Тимофеев Карели Республикин пуҫлӑхӗн стратеги аталанӑвен ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен ҫумӗн пуканне йышӑннӑ. Карели Республикин пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑха пурнӑҫлакан Артур Парфенчиков ҫу уйӑхӗн 2-мӗшӗнче хушӑва алӑ пуснӑ.
Владимир Тимофеев Шупашкарта ҫуралнӑ, кунтах аслӑ пӗлӳ илнӗ. 1996 ҫултанпа вӑл Шупкшарти тӗрлӗ коммерци организацийӗнче ӗҫленӗ. 2006 ҫултанпа ЧР Патшалӑх Канашӗн комитечӗн председателӗ пулнӑ. 2009 ҫулта ЧР президенчӗн администрацийӗн ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗнче ӗҫленӗ.
РФ Ял хуҫалӑх министерствине Николай Федоров ертсе пынӑ чухне унта вӑй хунӑ, кайран коммерци ӗҫне кӳлӗннӗ.
ЧР Патшалӑх Канашӗнчи КПРФ партин депутачӗ Юрий Шлепнев Ҫӗнӗ ҫул умӗн кафене килнӗ ҫынна тапӑннӑ. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Анчах пуҫиле ӗҫе ҫак кунсенче пӑрахӑҫланӑ. Шлепневпа шар курнӑ ҫын пӗр чӗлхе тупнӑ, лешӗ депутата каҫарнӑ.
Ку пӑтӑрмах раштав уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Шупашкарти пӗр кафере пулнӑ. Депутат унта килнӗ ҫынпа хирӗҫсе кайнӑ та ӑна хырӑмӗнчен касакан, шӗвӗр япалапа чикнӗ. Ӑна пульницӑна илсе кайнӑ.
Депутат хӑйӗн айӑпне йышӑнман. Анчах вӑл ҫав хирӗҫӗве хутшӑннине шар курнӑ ҫын та, кӳнтеленсем те ҫирӗплетнӗ. Шар курнӑ ҫын Шлепнев хӑйӗн айӑпне каҫарттарнине каланӑ.
Чӑваш Республикинчи ҫынсен прависене хӳтӗлекен уполномоченнӑй Юрий Кручинин должноҫрен вӑхӑтсӑр каясси пирки заявлени ҫырнине, ака уйӑхӗн 6-мӗшӗнче иртнӗ чӑваш парламенчӗн сессийӗнче унӑн заявленине тивӗҫтернине эпир пӗлтернӗччӗ.
Сӑмах май, ун чухне эпир вӑл тивӗҫе республикӑри ачасен омбудсменне Елена Сапаркинана шаннине асӑнманччӗ. Ку йышӑну этем правине хӳтӗлекен должноҫа ҫӗнӗ ҫынна ҫирӗплетиччен вӑйра пулӗ. Ҫакӑнпа ҫыхӑннӑ саккуна республикӑн парламенчӗн депутачӗсем иртнӗ эрнери сессире улшӑну кӗртсе хӑварнӑччӗ.
Юрий Кручинин «Правда ПФО» интернет-хаҫат журналистне Александр Белова панӑ интервьюра ӗҫрен кайма тивнӗ шухӑша уҫҫӑнах палӑртнӑ. Вӑл унта пӗлтернӗ тӑрӑх, этем правине хӳтӗлемелли самай. Малашне ҫавна вӑл малтанхиллех адвокат пулса пурнӑҫлӗ.
Иртнӗ уйӑхра эпир Ҫын правине хӳтӗлекен республикӑри уполномоченнӑй пулма Чӑваш Енӗн информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министрне Александр Иванова шанаҫҫӗ текен сас-хура ҫӳренине хыпарланӑччӗ.
«Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫатра Александр Белов журналист ӗнер хыпарланӑ тӑрӑх, министр апла сӑмах-юмахран тӗлӗннине пӗлтернӗ. Ӑна вӑл пысӑк трибуна умне тухса каламан, калем ӑстипе куҫран куҫ сӑмах вакланӑ чухне кӑмӑл-туйӑмне уҫнӑ.
«Прессӑра эпӗ вӑл вырӑна йышӑнасшӑн тесе ҫыраҫҫӗ. Хамран ыйтасчӗ хать. Эп ун ҫинчен шутламан та. Вӑл ман валли мар», — тенӗ министр Александр Белова.
Аса илтерер, ӗнер иртнӗ чӑваш парламенчӗн сессийӗнче Чӑваш Республикинчи ҫынсен прависене хӳтӗлекен уполномоченнӑйӑн Юрий Кручининӑн ӗҫрен хӑтарма ыйтса ҫырнӑ заявленине пӑхса тухса омбудсмен пулнӑ ҫыннӑн ыйтӑвне тивӗҫтернӗ.
Чӑваш Республикинчи ҫынсен прависене хӳтӗлекен уполномоченнӑй Юрий Кручинин должноҫрен вӑхӑтсӑр каясси пирки заявлени ҫырнине Чӑваш халӑх сайчӗ иртнӗ уйӑхрах пӗлтерчӗ. Чӑн та, паян иртнӗ чӑваш парламенчӗн сессийӗнче унӑн заявленине депутатсем пӑхса тухнӑ. Юрий Кручинин омбудсмен пуканне пушатас тесе ыйтни пирки депутатсем хайсен шухӑшне вӑрттӑн сасӑлавра палӑртнӑ.
Юрий Кручинин должноҫрен мӗншӗн каяс тенипе «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» парти пайташӗ Игорь Моляков ҫеҫ кӑсӑкланнӑ. Ҫынсен правине хӳтӗленӗ ҫын ку ыйтӑва татӑклӑнах тата уҫӑмлӑнах хуравламан, должноҫре ытла нумай лартӑм тесе каланӑ. Республика хыснинчен укҫа илекен должноҫри ҫын ирӗклӗн ӗҫлеме пултарайманнине те вӑл кӑштах палӑртнӑ.
Ӗҫрен хӑтарма ыйтса ҫырнӑ хӑйӗн заявленине пӑхса тухиччен Юрий Кручинин иртнӗ ҫулхи ӗҫ-хӗле тишкерсе доклад тунӑ.
Шупашкарти Депутатсен пухӑвӗн депутачӗ, либерал-демократсен партийӗн пайташӗ Константин Степанов республикӑн Патшалӑх Канашне куҫать. Хулари депутатсен ӗнерхи ларӑвӗнче либерал-демократ полномочирен хӑтарма ыйтса пуш уйӑхӗн 20-мӗшӗнче заявлени ҫырнине пӗлтернӗ.
Константин Степанов Шупашкарти Депутатсен пухӑвне парти списокӗпе суйланнӑ. Йышра вӑл ҫав партирен пӗчченех пулнӑ.
Чӑваш парламентне либерал-демократ Надежда Петрова вырӑнне куҫӗ. Пуш уйӑхӗн 17-мӗшӗнче иртнӗ сессире хӗрарӑм-депутат обществӑлла ҫав тивӗҫрен хӑтарма ыйтса заявлени ҫырнине пӑхса тухнӑччӗ.
Аса илтерер, Патшалӑх Канашӗнче либерал-демократсене виҫӗ вырӑн лекнӗччӗ.
Шупашкарти Депутатсен пухӑвне депутата кама сӗнессине либерал-демократсен партийӗ ҫывӑх вӑхӑтра палӑртӗ.
Чӑваш Республикинчи этем правине хӳтӗлекен уполномоченнӑй Юрий Кручинин должноҫрен вӑхӑтсӑр каясси пирки заявлени ҫырнине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтерчӗ-ха. Аса илтерер, ку должноҫре Юрий Сергеевич 2012 ҫултанпа ӗҫлерӗ. Унччен вӑл Чӑваш Енӗн прокуратурин органӗсенче тӑрӑшнӑ. 2002–2012 ҫулсенче Чӑваш Енри Адвокатсен палатин президенчӗ пулнӑ. Хӑй вӑл Мари Республикинчи Чикмере 1958 ҫулта ҫуралнӑ.
Юрий Курчинин ыйтӑвне республика парламенчӗн патшалӑх строительствин, вырӑнти хӑй тытӑмлӑхӑн, регламент тата депутат этикин комитечӗн ларӑвӗнче пуш уйӑхӗн 22-мӗшӗнче малтанласа пӑхса тухнӑ. Этем правине хӳтӗлекенӗн контракчӗ кӑҫалхи кӗркунне тухмалла. Юрий Сергеевич унччен тӑхтаман — ӗҫрен кӑларма ыйтса заявлени ҫырса панӑ. Омбудсмен ыйтӑвне Патшалӑх Канашӗн ака уйӑхӗн 6-мӗшӗнчи сессийӗнче тишкермелле.
Чӑваш Енре этем правине хӳтӗлеме ЧР информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министрне Александр Иванова лартаҫҫӗ текен сӑмах тухнӑ.
+22.3 °C